Aflfræði og tvívíð hreyfing
Einingafjöldi: 6
Þrep: 2
Forkröfur: STÆR3FX og EÐLI2AF04
Efni þessa áfanga er útvíkkun þeirrar aflfræði sem kennd var í EÐLI2AF04 og tekur fyrir flóknari tegundir hreyfingar. Þannig er nú fjallað um tvívíða hreyfingu, svo sem hreyfingu eftir hringferli, einfaldar sveiflur og bylgjur. Einnig eru aflfræði samsettra hluta til skoðunar og fjallað um hverfitregðu og snúningsorku. Ný hugtök og varðveislulögmál eru kynnt til sögunnar sem tengjast skriðþunga og hverfiþunga. Diffrun og heildun er beitt á þau viðfangsefni sem tekin eru fyrir. Ljósgeislafræði er gerð skil og endurkast, ljósbrot og linsur eru til umfjöllunar. Lögð er áhersla á verklegar æfingar sem tengjast efninu.
Þekkingarviðmið
- hreyfingu í fleti
- hraða og hröðun á sveigðri hreyfingu
- hugtökunum tregðukerfi og tregðukraftur
- notkun vigra til að lýsa tvívíðri hreyfingu
- nýtingu á diffrun og heildun við útleiðslur og lausnir á hreyfijöfnum
- hringhreyfingu og miðsóknarkrafti
- beitingu þyngdarlögmáls Newtons
- sambandi þyngdarsviðs og þyngdarkrafts og skilji hringhreyfingu hluta í þyngdarsviði út frá þyngdarlögmálinu
- stöðuorku og bindiorku í þyngdarsviði
- atlagi og skriðþunga
- sambandi skriðþunga við kraftlögmál Newtons
- varðveislulögmáli skriðþungans
- árekstrum með hjálp skriðþungavarðveislu
- hugtakinu massamiðja
- skilgreiningu kraftvægis
- aflfræði snúnings
- jafnvægi
- einfaldri sveifluhreyfingu
- skilyrði jafnvægis og kunni að reikna út summu samsíða krafta
- hverfitregðu hluta og kunni að reikna út hverfitregðu ýmissa einfaldra forma
- snúningsorku og hreyfiorku samsettra kerfa
- aflfræði snúnings út frá vigurlíkani vægis og hverfiþunga
- hverfiþunga og sambandi hans við vægi og þekki varðveislulögmál hverfiþungans
- sýndarhreyfingum reikistjarna og lögmálum Keplers um hreyfingar þeirra um sólu
- því að setja fram og leysa jöfnur fyrir einfalda, ódempaða sveifluhreyfingu og skilji samband sveiflutímans við kennistærðir slíkrar hreyfingar
- helstu einkennum einfaldrar bylgjuhreyfingar
- tengslum hegðunar bylgna við eiginleika bylgjuberans
- sambandi bylgjuhraða við bylgjulengd og tíðni bylgju
- bylgjum í fleti
- samliðun bylgna og endurvarpi
- staðbylgjum, sérstaklega staðbylgjum á streng og í loftsúlu
- hegðun bylgna sem breiðast út í fleti og þá sérstaklega um hugmyndir Huygens um frumbylgjur
- lögmálum um endurvarp bylgju og bylgjubrot
- samliðun hringbylgna
- mælikvörðum fyrir hljóðstyrk og skynstyrk
- hegðun ljósgeisla við endurvarp og ljósbrot
- þrýstingi
- lögmáli Pascals um þrýsting í innilokuðum vökva
- hita og hitamælum
- kvikfræði gassameinda
- gasþrýstingi út frá árekstrakenningu gassameinda
- gaslögmálinu
- varmafræði
- nokkrum gerðum hitamæla og þekki skilgreiningu Kelvinhitastigs
- grunnatriðum varmafræðinnar sem þarf til að fjalla um varmaskipti og fasabreytingar
Leikniviðmið
- fjalla um hreyfingu í fleti
- gera grein fyrir atlagi og skriðþunga
- útskýra einfalda sveifluhreyfingu
- fjalla um bylgjur í fleti
- reikna jafnvægi
- gera grein fyrir aflfræði snúnings
- beita gaslögmáli við lausn einfaldra verkefna
- leysa verkefni sem varða þrýsting
- útskýra hita og hitamæla
- útskýra kvikfræði gassameinda
- reikna dæmi úr varmafræði
Hæfnisviðmið
- beita skipulögðum aðferðum við að leysa verkefni úr þeim efnisþáttum sem teknir eru fyrir
- gera verklegar tilraunir úr efninu, skrá niðurstöður sínar skipulega og vinna úr þeim
Nánari upplýsingar á námskrá.is